Özgül Öğrenme Güçlüğü
Öğrenme temel bir ifade ile ‘bilginin kalıcı hale gelmesi ve davranışa dönüşmesi’ olarak tanımlanabilir. Bireyin öğrenmeyi sağlayabilmesi için bilişsel alanlarının yani anlama, okuma-yazma, işitsel-görsel dikkat, kısa süreli ve uzun süreli hafıza alanlarının yeterli düzeyde olması gerekmektedir.
Özgül öğrenme güçlüğü; bireyin normal ya da normal üstü zekaya sahip olmasına ve duyusal bir problem yaşamamasına rağmen dinleme, anlama, okuma-yazma ya da matematik öğrenme alanlarında zorlanması olarak tanımlanabilir. Kişi dolayısıyla akademik başarıyı sağlamakta güçlük yaşamaktadır. Özgül öğrenme güçlüğüne sahip olan bireyler zekaya uygun başarı göstermekte güçlük yaşarlar. Kişiler var olan potansiyellerini gerçekleştiremezler. Birey özellikle okuma, yazma ya da matematik alanlarından birinde yada ikisinde zorluk yaşıyorsa özgül öğrenme güçlüğünden şüphelenilebilir. Özgül öğrenme güçlüğünün nedeni net olarak bilinmemekle beraber kalıtım, çevre ve beynin yapısal-işlevsel bozulluğu en çok kabul gören görüşlerdir. Dolayısıyla özgül öğrenme güçlüğünün genetik aktarım ile aktarıldığı ve beynin işlevsel farklılıkları sonucu oluştuğu söylenebilir. Görülme sıklığı %5-10 kabul edilmektedir. Cinsiyet dağılımına bakıldığında erkeklerde görülme olasılığı kızlara göre daha fazla olduğu tespit edilmiştir.
Özgül öğrenme güçlüğü 3 alt tipten oluşmaktadır. Bunlar; Okuma bozukluğu (Disleksi), aritmetik bozukluk (Diskalkuli) ve yazı bozukluğu (Disgrafi)’dir.
• Disleksi belirtileri; harf ses uyumunda güçlük, simetrik harfleri ve sayıları karıştırma (b-d-p-m-n-6-9), kelimeleri hecelerine ayırmada güçlük, okurken hece ya da kelime atlama, kelimeleri testen okuma, kelimelere ek ekleyip çıkarma, yaşıtlarına oranla yavaş okuma ve akıcı okumayı sağlamada zorluk, okurken satır atlama ve okuduğunu anlamada güçlük olarak görülebilmektedir.
• Diskalkuli belirtileri; dört işlemde, çarpım tablosunu öğrenmede, sayı kavramını öğrenmede, aritmetik sembolleri anlamada ve para üstü hesaplamaalarında güçlük görülebilmektedir.
• Disgrafi belirtileri; bozuk el yazısı, yazarken hece ya da harf atlama, imla ve noktalamaları öğrenmede zorluk, ters yazma, hece ya da harf atlama görülebilmektedir. Ayrıca kendilerini yazılı olarak ifade etmekte de güçlük yaşayabilirler.
Özgül öğrenme güçlüğü nörolojik bir bozukluktur. Yaşamın farklı dönemlerinde farklı belirtiler görülebilmektedir. Yaş ilerledikçe belirtilerde seyrelme görülmesi mümkündür. Okul öncesi dönemde belirtiler; geç konuşma, yeni kelime öğrenmede güçlük, dün-yarın gibi zaman kavramlarını ve sağ-sol gibi yön kavramlarını anlamada güçlük. Renk ve rakamları öğrenmede zorluk görülebilmektedir. Bunun dışında ip atlamak ve bisiklete binmek gibi koordinasyon gerektiren becerilerde de zorluk yaşamaları mümkündür. En çok tanı konulan yaş dönemi ise okul çağıdır. Okul çağında özgül öğrenme güçlüğü belirtileri; akademik başarıları genel olarak düşüktür. Okuma becerileri, aritmetik becerileri ve yazma becerilerinde zorluk yaşayabilmektedirler. Özgül öğrenme güçlüğü hayat boyu devam edebilir fakat etkili eğitim yaklaşımları ve teknikleri ile zorluk yaşanılan alanlar geliştirilip güçlendirilebilir ve bireyin var olan potansiyelini gerçekleştirebilmesi sağlanabilir.
Yazan : Psikolojik Danışman Hatice COSKUN
