Panik Atak Nedir?

Bir anksiyete bozukluğu olarak tanımlanan panik atak, beklenmedik bir şekilde başlayıp nefes almada güçlük, çarpıntı, baş dönmesi, uyuşma, ölüm korkusu, çıldırma gibi birçok fiziksel ve bilişsel semptomların bir arada olmasıyla adlandırılır. Bu ataklar ani olarak başlar, belirtiler yaklaşık 5-10 dakika içinde zirve noktasına ulaşır ve yaklaşık yarım saat içinde sonlanır.

3 çeşit panik ataktan bahsedebiliriz;

1.Beklenmedik panik ataklar

2.Bir durumla ilişkili panik ataklar

3.Durumsal yatkınlıkla ortaya çıkan panik ataklar

Beklenmedik panik ataklar: DSM- 5 ‘e göre dakikalar içinde zirveye ulaşan ve çarpıntı, terleme, titreme, boğuluyor gibi olma, göğüste sıkışma, bulantı veya karın ağrısı, uyuşmalar, kendinden kopma, denetimi yitirme veya çıldırma korkusu, ölüm korkusu gibi belirtilerden dördünün ya da çoğunun ortaya çıktığı ve yoğun bir içsel sıkıntının bastırdığı durum olarak tanımlayabiliriz.

Bir durumla ilişkili panik ataklar: Belirli bir tetikleyiciden hemen sonra ortaya çıkan panik atak türüdür.

Durumsal yatkınlıkla ortaya çıkan panik ataklar ise tetikleyiciden belirli bir zaman sonra açığa çıkan panik ataklardır.

Panik atakların / panik bozukluğun tedavisinde Bilişsel Davranışçı terapi ekolü etkinliği en iyi araştırılmış yöntem olduğundan bizim de terapilerimizde sıklıkla tercih ettiğimiz bir yöntemdir. Bilişsel davranışçı ekole göre panik bozukluk, bedensel duyumların katastrofik (felaketleştirici) bir şekilde yorumlanmasından kaynaklanır. Bedensel duyumların yanlış yorumlanmasıyla ortaya çıkan panik atakların temelinde kalp krizi geçirme, kontrolü kaybetme gibi negatif ve anksiyeteye sebebiyet verecek düşünceler etkili olmaktadır. Yani atağın döngüsü öncelikle belirli bir dizi olay, bedensel duyum veya zihinsel olayların felaketleştirilmesi ve yanlış yorumlanmasıyla başlar. (Clark,1986) Felaketleştirici senaryolar korku ve paniği zirveye taşır. Yapılan yanlış yorumlar ve korkuyla beraber kişi baş etmeye yönelik olan güvenlik ve kaçınma davranışları geliştirir ve bu davranışlar içsel olaylara olan seçici dikkat sorununun devam etmesine sebep olur. (Clark, 1986) Bilişsel davranışçı terapide panik bozukluğu olan hastalara psikoeğitim kapsamında panik atakların doğası ve döngüsü açıklanır. (Köroğlu, 2011) Bu sayede panik bozuklukla gelen danışanda işlevsel bir bakış açısıyla ciddi bir bilgi birikimi olur. Bu bilgi birikimi tedavi protokolünde bilişsel yeniden yapılandırma olarak adlandırdığımız kısmı da yardımcı olacaktır. İçsel veya dışsal anksiyete tetikleyicileri ve bedensel duyumlarla ilgili egzersizler, bilişsel yeniden yapılandırma yöntemleri kullanılmasa bile felaketleştirici düşünceler ve panikle ilgili hatalı-işlevsiz yorumları düzelterek, korku döngüsünü herhangi bir noktadan kırdığından tedavide yeterli olabilmektedir. Sadece panik atakları olan hastaların, bilişsel yöntemlerle 5 yıl içinde yeni atak geçirmeme oranları %80 oranınını geçmektedir. Bu durum panik bozukluğun tedavisinde bilişsel terapinin ilaç tedavisine iyi bir alternatif olduğunu göstermektedir. Ek olarak kullandığımız durumsal alıştırma egzersizleri yani davranış tedavilerindeki temel amacımız ise öğrenilmiş olan işlevsiz alışkanlıkların öğrenme kuramlarından yararlanılarak yeni uyumlu davranışlarla yer değiştirmesidir.

Özet olarak, panik bozukluğun yapısı hakkında psikoeğitim, bilişsel yeniden yapılandırma, nefes egzersizleri, tetikleyici uyaranlarla karşılaştırma, günlük hayat içinde alıştırmalar ve ev ödevleri Bilişsel Davranışçı terapi yaklaşımında sık kullandığımız yöntemlerdir.

Panik bozuklukla ilgili şikayetlerinizde merkezimize başvurabilir ve iyileşmenin özgürlüğünü deneyimleyebilirsiniz.

Yazan : Psikolog Hatice Merve Camuzcu