UYKUNUN ÖNEMİ
Uyku problemleri çocuk, ergen ve yetişkinlerde birçok başka psikolojik problemle ilişkili olarak karşımıza çıkar. Özellikle ergen grubunda neredeyse 4 kişiden 1 i uyku sorunu yaşamaktadır. Uykunun süresi ve kalitesi hakkında yapılan müdahaleler ergenlik döneminde duygusal ve davranışsal problemleri azaltmak için önemli müdahalelerdir. Uyku problemleri ve diğer psikolojik problemlerin altında yatan faktörler benzer olabilir bu sebeple aynı anda hem uyku problemleri hem de diğer psikolojik bozuklukların beraber görülme ihtimali yüksektir. Yetersiz uyku uyumak davranışlarımız üzerinde kontrolümüzün azalması ve depresif hissetmemizle ilişkilidir. Uyku problemleri birçok psikolojik probleme zemin hazırlamaktadır.
Uyku eksikliği negatif duygu durumun artmasıyla ilişkili bulunmuş ve yetersiz uyuyan kişilerin kendini iyi hissettiği anların azaldığı raporlanmıştır. Kişinin duygularını düzenleyememesi bunun sonucunda sıklıkla işlevsel olmayan tepkiler vermesi gün içinde yaşadığı zorluklardan yalnızca bir kısmını oluşturur. Düzenli ve sağlıklı uyuyamayan bir kişinin iş, okul, sosyal alanlarda sıkıntılar yaşadığı belirlenmiştir. Özellikle ergen ve çocuk grubunda yetersiz uyku okul performansının düşmesine sebep olmaktadır. Genç bireylerin yetersiz uyku uyuması bilişsel fonksiyonlarını etkileyebilir düşünme süreçlerini bozabilir, ergenliğin doğasında bulunan dürtüsel davranışların artması durumuna bir de yetersiz uyku uyumak eklendiğinde bu yaş grubunda sağlıklı kararlar almanın ne kadar zorlaştığını tahmin edebilirsiniz. Sağlıklı bir beyin gelişimi için çocukluk ve ergenlik döneminde özellikle yeterli ve düzenli uyku uyumak elzemdir.
Uykunun işlevi bedensel bir dinlenmenin yanında zihinsel bir düzenleme, bilgilerin kaydedilmesi işlenmesi gibi çeşitli alanda karşımıza çıkar. Özellikle REM uykusu esnasında beyin gün içinde öğrenilen, deneyimlenen, maruz kalınan her bilgiyi, düşünceyi, olayları analiz eder kaydeder. İdeal bir REM uykusu süresi için ortalama 7-8 saatlik bir uyku süresi gereklidir. Beyin tüm olan biteni bir bilgisayar gibi işlemlemesi için zamana ve kaliteli bir uykuya ihtiyaç duyar. Yetersiz uyku uyumak dinlenmemiş, yorgun, huzursuz, ajite hissetmeye, doğru düşünüp analiz edememeye, duygusal olarak kontrol edemediğimiz tepkiler vermeye sebep olur. Bunların yanında birçok başka problem de uyku ile ilişkili olarak karşımıza çıkar. Sonuç olarak yetersiz uyumak hem bedensel hem de psikolojik hastalıkların ortaya çıkmasına sebep olur.
Uyku düzenini bozan alışkanlıklar, ilgisiz olduğu düşünülen bir çok davranış söz konusudur. Uykunun bu kadar önemli bir işlevi varken onu göz ardı edip depresyon veya kaygı bozukluklarını çalışmak mümkün değildir. Düzenli ve sağlıklı bir uyku rutini için öncelikle uykuyu bozan davranışlarınız hakkında destek alıp araştırma yapabilirsiniz. Ayrıca biyolojik bir sebeple ilişkili uyku bozukluklarında doktorunuzla görüşmeli ve uygun tedaviyi araştırmalısınız.
Klinik Psikolog Hanım Acar Tanrıverdi
